Interview #28
Story of a woman who was dismissed and who had to discontinue her education due to safety concerns. When she and her husband decided to flee Turkey through Evros River, they told their little daughter that they would show up in the Survivor show and pass through challenges. When they saw their daughter getting so excited and happy about being on a show, they thought they did the right thing by not sharing the bitter truth. It was only until the moment that she had figured out she was not on a show but indeed escaping from something.
(Note to the reader: The story is incomplete as the last part of the record was lost due to some technical issues. Apologies for the inconvenience.)
English Translation:
I’m a mother of two… I don’ t know where to start. I have two children. Before, in Turkey I studied Industrial Engineering and my husband was a Civil Engineer. We had a nice life there. My involvement with the Hizmet goes back to middle school as I attended one of their schools. I am a graduate from their schools and since then I haven’t lost contact with Hizmet people, all the way through my university years. Later on, I worked at Hizmet institutes and that’s how I met my husband. Everything was very nice, Hizmet allowed us to be a part of an atmosphere we likely couldn’t find anywhere else. The individuals within the Hizmet movement that we met were truly all very generous, friendly, and altruistic. They helped us and guided us in the things we aspired to do. Up until 2013, I can really say that within society these people were all distinguished. In the past, one of the main misconceptions in Turkey was that a person cannot be religious and educated at the same time. Spirituality and the struggle to live one’s religion was seen as an impediment to the person’s education in science.
My opinion is that Hizmet disproved this biased conception. There were actual instances of individuals praying, for example a doctor who prayed and wanted to live his life according to Islam. This caused a lot of admiration from society, from those who were religious and those who weren’t as well. A very interesting change of events was coming about… In 2013 these people who were distinguished and admired within society were starting to be betrayed, workplaces were passed into other hands, and there was pressure to appoint trustees to several businesses. Government officials were slowly dismissed or suspended from their duties. All of these activities were some sort of defamation on the Hizmet movement. The people who were distinctly admired were now experiencing restrictions within their lives. Society watched what was happening in astonishment. One of the most important foundations of Turkey’s education system were private tutoring centers that helped prepare students for high school and college admissions. While tutoring centers founded by Hizmet members were very well-known, there was a decision to shut down tutoring centers all over the country. Of course, all of these things were a drop in the ocean compared to what is happening now. But this is how it started. This was when we as a group began to have difficulty expressing ourselves and making our voices heard. It didn’t start in 2015 – prior years were preparation for future difficulties. We had two interesting years. Back then I only had one child, my daughter.
On the 24th of June 2015, my son was born. Approximately one year later, on July 15th 2016, the event occured. In that period I was still on leave, and my son was one year old. My maternity leave coincided with the Ramadan holiday, so I went back to my hometown to visit my parents. I had no idea about the events, that night everyone went to bed quite early. That night everyone first heard the events on television around 10 PM. Somehow that day, we all went to bed very early. But when the muezzin of the local mosque started reciting “Salah” ( Salah is a Muslim prayer usually recited from minarets in special occasions such as funderals.), we woke up. We were very scared. My parents and my two sisters were at home. We were wondering what was going on, as the muezzin kept on announcing prayers as well as messages about being loyal to our homeland. He read those prayers numerous times at 2-3AM, we even wondered if a muezzin who had gone insane had taken to the minaret. During the disturbance, my mother suggested we turn on the TV and see if there really had been an incident. We turned the TV on to see that there had been some sort of an attempted coup. We didn’t understand what sort of a coup this was, as people were talking, and giving statements while they were smiling, they were recounting the events by saying that it had been a good event for Turkey, we first-handedly heard such unbelievable statements.
Once the events were all over the news, we were so scared. I hadn’t seen anything like this in my life. I want to express what my mother told me; she is 70 years old and didn’t even go to elementary school. She can’t read, but she has lots of life experience. She said she had lived through several coups in Turkey within her lifetime, but as we were watching the news that very night she said she’d never seen a coup like that in her life. She was no coup expert nor does she have any education, yet even she found this situation odd. What I mean is, it really isn’t hard to see through all of the headlines, this was some sort of fake tactical maneuver, and it doesn’t take much effort at all to realize this. It was all quite tragicomic, as there were so many innocent lives that were lost (that night). We didn’t have a chance to learn the truth as we were totally locked in the following days. We didn’t know what we could do, the very next morning there were numerous lists that came out through judges, public prosecutors, and other upper level lawmakers with apparent names of the people who were involved. It’s not possible to come up with, I don’t know, about 2000-3000 names over the course of a couple of hours. All these names that were given are all being brought to court and it isn’t clear how many years they will be given. It’s as if everything had already been ready, almost as if they were just waiting for the coup to take action. And that itself was scary, no one really knew what to do. At the time my husband wasn’t beside me, he was working. I called him and told him we were all so shocked and that they were blaming us for putting up the coup, and that the government had apparently successfully halted it. It was so scary, everything about it was scary.
So all of the social outcasting and ostracism that had begun in 2013 was quite clearly turning into people readily giving out names to the government of those who had any sort of tie with Hizmet. Neighbors, mothers, fathers, families and siblings were fighting each other tooth and nail. We heard of so many incidents where people would give names solely so that the person would be taken from their job only to have their own family member be put into that position. Instead of feeling bad about someone losing their job, there were people happy about it, seeing it as an opportunity for themselves. The fact is that losing your job was honestly not even the worst of it. I’m going to give an example from my life but of course there are others who have it worse. I wasn’t working for the government, I was an engineer at a private company and I was dismissed. My husband’s workplace was shut down immediately by a governmental decree (In Turkish: “Kanun hukmunde kararname (KHK)”. After the coup attempt there were frequent governmental decrees listing the names of government employees to be dismissed or suspended and the institutes to be shut down.)
Making a plan on what we would be doing was important for us although it seemed trivial. We had just moved, although we weren’t aware we had to move again. My daughter was going to start first grade that year, yet she was still assigned the old school of our old address. Thank God, we found a house nearby and decided to move there so my daughter would still be going to that school. My husband didn’t stay with us for a while, in case he would be taken into custody. Nothing was really clear, people were filing complaints and the police were ordering arrests left and right. Random people would come out and say this person is involved with such and such group. They would describe those groups with the f-word (FETO, Fethullahci Teror Orgutu in Turkish, meaning Gulenist Terror Organization) that I don’t want to ever use. Individuals would file these complaints in hopes of trying to help the government for their own selfish benefit, like they were expecting something in return, they attacked people in this manner…
We moved as quickly as we could. My husband went into hiding and didn’t come for a while just to be safe. We were afraid that they would track our location through my daughter’s school. When I brought my daughter to school in the mornings, I would be very cautious. I can never forget this, I would sometimes track license plates just to make sure no one was following me and to see if there were any vehicles from my hometown. I was worried that they would take me into custody. I was in this panic mode for about 4 months. Later on I found out that my colleagues with whom I’d worked with for several years had been taken from their homes. After about 4 months, near the start of 2017, we were getting very paranoid; everyone was being taken. My husband and daughter were very stressed out. We brought my daughter to school every day, we were scared that our address would soon be discovered. So, we finally decided to sit down and talk with our daughter, we wanted to tell her what we were going through in the simplest way possible. We told her there had been a misunderstanding and that there were people who thought that her father had done something wrong and that we needed to fix that. And we told her that if we can’t fix it and they come before that there could be a situation of her dad or me being taken away. We tried to explain it in the best way for her, as she was only 6 and a half years old. How much would a child at that young age really understand about the current situation? So I asked my daughter if she wanted to continue going to school or to stay at home, as we were scared our address would be uncovered through her school.
My daughter said she really wanted to go to school. While I worked, my daughter would go to daycare where she would be playing all day. She was really interested in learning. She had learned to read and write and was enjoying school very much. I told her she would need to stop going to school or go to her grandmother’s (my husband’s mother), which was 500 km away. She accepted going to her grandmother’s. She cried a little at first, but then she said she would go so we could be safe. These hard times caused a lot of stress for children too, they had to become mature all of a sudden. I took her to her grandmother, but going through that wasn’t as easy as talking about it. God bless her grandmother, she was very educated and willing to have my daughter stay with her. We spoke with my daughter over the phone every night, but not from our phones, as there could be an address located from the internet. We would go to cafes nearby. My daughter was still at an age where she needed her parents, she was still young. She begged us to be with her on April 23rd at a school performance. She was really upset and cried when we couldn’t make it, she had really wanted us to come.
My daughter’s birthday is May 1st. We really wanted to make it in time for that. We did, we took the chance. They were able to check the law-enforcement database to see if we were wanted for any crimes. Many people were taken into custody after random checks on roads (they stop cars and check their IDs), but we took our chances and made our way to my mother-in-law’s house.
We stayed there for about a week. When we were leaving my daughter cried much more than I had expected. Of course she loves her grandmother, she had stayed there before when she was much younger but now she was staying there for a very extensive period of time. She was also going to first grade, she needed attention. She wanted to share things with me, but I couldn’t be there for her. All of the children who are going through similar things with their families are very young to be aware of the problem to be exact, but they can sense that something very serious is going on. My son was much younger, so he needed me to care for him. He was only one and a half years old. It was so difficult for me to leave my daughter like that. Until my daughter went to her grandmother’s, I always gave both of them so much attention. It was different for her, as she had a new sibling at home, she had to share her mother and father who had previously been only hers. But now we told her she needed to stay at her grandmother’s and that her brother would stay with us. It was just heartbreaking. I was so sad. I wondered if she would think that we had left her on purpose. No matter how much we told her about the situation, she was still a child, and it was hard for her to understand…
It was such a hard time for me to be separated from my child. From tIme to time, my daughter now tells me she used to cry every single night. I get sad, but now I say to myself, there is nothing that could be done, now being together as a family is the biggest blessing and luxury, and we feel grateful.
Everyone was going through a difficult time. Some people were in jail, others were in hiding, some fled to foreign countries, forced to leave. This situation essentially paused all the lives of those who were affected. Imagine that after a fast-paced life where you had goals, dreams and jobs, you were on hold. For example, I was working towards my master’s degree, I had prepared my thesis and was going to present it at the end of the summer near September. Then June 15 happened, and I was left just like that. I couldn’t go back to the university, because the minute you stepped foot on campus, there were lists with names, especially for master’s students like me. They could arrest you before you knew it, they could away your academic goals, the things you wanted to achieve, and just like that you could be left up in the air. Of course, these things are nothing when compared to the reality of many people, but still, all of the things we wanted to achieve were unfairly and emptily put to an end.
When we first moved, I would limit my communication with neighbors, I was scared that they would be suspicious of us. People would be suspicious of those who seemed too proper, were educated, or were employed as well as religious. Having all of these characteristics alarmed people and led them to inform against such individuals. I have personally been a witness to this. There are so many people who inform against random individuals, which is why we decided to have very limited interaction with any of our neighbors. When we saw any of them, it was just small talk. Even when we had guests over, which rarely happened, we would have them come to our house secretly. Can you imagine how much we limited our lives? We were basically living a social trauma…
You go from being someone who is respected to someone who is worthless. It shouldn’t be important how people see you, but you live in a community with these people. The way you portray yourself, the way you share your thoughts and ideas with others, even that becomes difficult as you get paranoid about what others may be thinking about you. We used to be so careful about even the way we dressed and the way we spoke with others. Hizmet had a standard and stance that was easily recognizable.
Even the way we portray ourselves became a problem. We stopped dressing the way we normally would. I personally lived through this. I prefer skirts to pants, but I have started to wear pants so that people won’t be against us. These worries limited our expression. These were simple effects on our everyday life. There was also fear due to strict governmental oppression. For example, there was the fear of severe treatment under police custody, if one was to be detained. I haven’t experienced this personally, but I have heard of it, and keep hearing accounts from others. For example, just two days ago, my friend went to visit her son in the hospital as he had just gone through a surgery. She shouldn’t have gone, but she is a mother, and her son’s father is in jail. It is so natural for her to want to be there for her son. When she went there, they arrested her and had her in custody for 3 full days of questioning until she was released. She was on probation, and thank God they let her go. It was difficult to be strong for my friend. We were so close, and seeing her like that tore me apart. The treatment didn’t stop at verbal abuse, it went as far as physical violence.
The summer of 2017 was hopeless for us, we kept on wondering whether things would get better from June to July, and then from July to August. We were wondering whether schools would open up in September and how we would get out of the current situation. We decided that we would have to leave. It was a very hard decision, as we knew that we wouldn’t be leaving the country under normal circumstances – we would need to leave illegally. Like many of our friends, we have never received a disciplinary warning or punishment at our jobs. We were always very careful about obeying the laws and following the rules, so this was a tough decision we had to make. My son was two years old and my daughter was seven years old, so for us to pass through the Evros River was risky, but we had to take the risk. We decided to leave near the end of August and we didn’t have the chance to tell our families as they were far away – my family was 200km away and my husband’s family was 500km away. We tried to get into contact with them to tell them. We prepared for the trek with whatever we thought we needed. Thankfully we got to Evros river safely with the kids by our side along the journey. However, we were deemed to have crossed the border illegally.
We were walking day and night, at times when our children were usually sleeping we were dragging them along. As my son was very young, so we carried him on our backs, but my daughter was seven years old. We had to make her walk with us as we couldn‘t carry her weight on our backs through the fields of mud. Thankfully, we didn’t pass through very slippery trails, however there were lots of ups and downs, and we often had to jump. As we trekked the trails I felt so out of place. I was questioning why we were in this position, fleeing our own country. There was nothing that we could do. Most of the people who were incarcerated during these events all had empty folders with no criminal charges. It’s a difficult situation trying to explain to my daughter what it was that we were going through. When my daughter was staying with her grandmother she used to watch the TV show Survivor. She loved it, and as we would talk with her every night, she would give us updates about how the show was going. So I decided to tell her that we were going to partake in the Survivor and that there were rules we had to follow and that at the end of the race we were going to get some sort of a prize. The rules we needed to follow included walking for very long periods of time, sometimes in the dark, we weren’t to make any noise, and sometimes the trails might be wet but we were not to be scared. My daughter was very happy to hear this, she really thought we were going to take part in the Survivor. I was relieved as I didn’t want her to get scared. Some other people who went through the Evros River would give their children medication to calm them down and make them sleep throughout the journey. I hadn’t given my son any medication but thankfully he was very calm throughout the journey, as if he did make any loud noises the entire group could be caught.
It’s interesting, never would I ever think that I would witness something like we did. We walked in Turkey for 2 hours, and then we reached the Evros River. We didn’t think about it ahead of time, normally I’m quite a cautious and worrisome person, but we hadn’t taken lifejackets for the kids. I guess I must have been so mad, sad, and focused on getting across that I forgot. Anything could have happened while we were crossing. But thank God we crossed without any problems, and we reached the other side. And that was it, it was done. There was only a river between us and our country. We crossed it and it was all done. It was truly such a crushing feeling, I’m not sure how to express it, it was saddening. When we were told the story of the Prophet Muhammad (pbuh) when he moved to Medinah, and he turned back to look at Meccah, and said “if they didn’t force me to leave, I would not leave you.” Of course you can’t exactly compare yourself to him, but we were being taken away from our homeland, where we were born, where we grew up and went to school, where we had children, where we got married, all for what?
Because of all of the allegations, we had to go through so much stress and anxiety with our children to get here. We turned our backs to Turkey and only looked straight to the border. We were trying to reach a village on the border. There was a hostel waiting for us when we got there, but it had not been easy. We walked for 5 hours (to reach the hostel), our son on our back and my daughter walking alongside us, and once we got there, my daughter started to cry, she cried so much.
My daughter told us that she could not stand it and could not feel her feet anymore. We were so scared.
Later on she said she was very tired, she couldn’t go any further, as I had said we walked for 2 hours in Turkey, and then 5 more in Greece as we walked through ditches, mud, and hills. She held up very well considering the conditions. Someone else from the group even told her she was doing so well, and that they had complained more than her. My daughter has a quiet and calm demeanor, so she was crying quietly as we kept on going. That scene never leaves me, the conditions that we put our child through, a seven year old child should not have had to go through all of this. She had to flee with us, interestingly enough, let me make a connection now. Of course we never told her the truth about how we had to flee or escape, we never used that word. We tried explaining the situation differently. There were some friends who had crossed the river before us telling us about their walking journey from place to place, at this point my daughter had basically solved the situation and what was going on. But still, we were not using the word “escape”. The other day I caught her filming a video by herself, you know it’s very popular these days…
Every child has a dream of being a YouTuber now, and while we were staying at a refugee camp in Germany she filmed it in our room, she’s singing a song with lyrics about how she’s different from everyone because she escaped. While I was thinking I did a good job not explaining our experience as escaping, she already figured it out herself. This shows how in her head we’ve left a mark like this on her life. There is nothing to be done.
This is one of the things that makes you sad. I would have wanted to leave better memories for my daughter. Anyway, we arrived in Greece. We stayed at a hostel, and in the morning I woke up first, but I couldn’t really understand where we were as Greece is very similar to Turkey in terms of climate and geography, and then I saw the road signs in Greek. It’s hard to process, and we were woken up with bell sounds (from the churches). It was odd, because I had never been woken up with this sound before. Until then I had always woken up with the sound of the call to prayer, athan. This was one of the things that really strained me psychologically. Later on we met up with friends in Thessaloniki and Athens. Thankfully we overcame that initial bitterness of being someplace new. Next we wanted to seek asylum in another European country. That was something that was hard for us, but thankfully within 15 days we were able to get to Germany.
Once we arrived in Germany, we were entering one of the cities and the police noticed that we were refugees and pulled us aside. At that point the children started to cry, as they already had a fear of police. I really felt what it was like to be a refugee there, it was like we were screaming, ‘our country doesn’t accept us, I cannot survive in my own country, they have abandoned us, I do not have a citizenship, I do not belong anywhere.’ Furthermore, I come from a country that is against me, that degrades me, slanders me, and wants to put me in jail. That is what a refugee is for me. We couldn’t fend for ourselves against our country, we were in need of help in danger and we couldn’t defend ourselves. These thoughts alone are so hard to grasp. This time period was just as hard physically as it was mentally. Our prayer is that God accepts this as our hijrah (Hijrah is an islamic term used to describe Prophet Muhammad’s migration from Meccah to Medinah. ) Walking through the mud for such an extended period of time, of course that’s hard, but believe me, what was hardest for us was entering a foreign country unauthorized, taking refuge and taking shelter from a country. I will never forget this for as long as I live, it’s now a part of me. I think that was the hardest thing that strained us psychologically. When the police came, we were forced to say the truth, we were fleeing Turkey due to Erdogan and his regime, we told them the things we went through. Anyway, they took us and brought us to the police station. For about 4 hours, we explained to them what we had gone through. At first we were on our own trying to speak in English but then we got a translator to help. I thought they would keep us detained for a couple of days as we entered the country illegally, I was scared of what was bound to happen. We had come here from Greece in 15 days, and we hadn’t gone to jail there, but I thought to myself that now we would be put in jail.
Turkish Transcription:
Ben iki çocuk sahibiyim… Nasıl başlanır… İki çocuğum var. Öncesinde Türkiye’de Endüstri Mühendisliği okudum, eşim İnşaat Mühendisiydi. Güzel bir hayatımız vardı orada. Hizmetle alakadarlığım esasen ortaokul yıllarına dayanıyor, kolej mezunuyum. Hizmetin okullarından mezunum ve o yıllardan bu yana hiç irtibatımı koparmamıştım, üniversite yıllarına kadar devam etti. Sonrasında hizmet kurumlarında devam ettim, çalıştım, eşimle tanışmış oldum. Her şey bu anlamda güzeldi çünkü hizmet ortamı hakikaten dış dünyadan belki Türkiye’deki ortamdan, Türkiye’de yaşadığımız diğer ortamlara nazaran gördüğümüz, seyrettiğimiz (kadariyla) hakikaten bizi bu anlamda kardeşliğin, fedakarlığın olduğu, diğergamlığın olduğu bizi mutlu eden, yapmak istediğimiz şeyler için yol gösteren ve öğreten bir çok şeyde rehberlik eden bir birliktelikti açıkçası ve gerçekten bu yönüyle de Türkiye’de o dönem itibari ile diyebilirim 2013’e kadar belki de toplum bazında da çok ciddi artıları olan ve insanların parmakla gösterdiği.. Çünkü belki işte çok uzun yıllar öncesine gittiğimizde, Türkiye’nin diğer problemi de dindarlıkla eğitim almış insanların birlikte olamaz düşüncesiydi. Dindarlığın, İslamı yaşama gayretinin ona engel olabileceği fen ilimleriyle ilerleyebileceğinin engel olması düşüncesi eksenli olduğu için…
Benim kanaatim hizmet bunu gerçekten kırmıştı, yaşayan insanlar olarak bizatihi örnekleri vardı: namaz kılan doktor gibi, dua eden İslamı yaşamaya çalışan diyelim özetle. Tabi bu yönüyle de takdir topluyordu toplumdaki birçok kesimden, İslam’ı yaşamak isteyen ya da istemeyen ya da dindar olan ya da olmayan… Fakat çok enteresan bir rüzgâr esti. 2013 yıllarında takdirle parmakla gösterilen insanlar sebepsiz yere bir bahane ile satılmaya başlandı, iş yerleri ticaretle uğraşanlar işyerlerini el değiştirdi, resmen bir baskıyla kayyumlar atandı. Ötesinde bazı insanların memuriyetleri varsa o yavaş yavaş, komik sebeplerle ihraç edildi ya da açığa alındı gibi çok enteresan hizmetin üzerinde psikolojik, gerçekten o toplumdan bu kadar takdir görürken bir anda böyle negatif bir tahşidat yapılmaya başlandı. İşte bu yönüyle tabi insanlar hayretler içerisinde izliyordu tabi. Şimdi Türkiye’de en önemli eğitim kurumlarından birisi dershaneler, üniversiteye hazırlayan ya da liseye hazırlayan ve hakikaten hizmet hareketi bu yönüyle başı çekiyor ya da bu anlamda çok başarılı kurumlardan biri iken birden dershaneler kapatılma kararı alındı. Bunun gibi birçok iyi şey, tabii şu anda yaşananların yanında devede kulak kalır. Bir başlangıçtı, bir basamaktı çünkü o zamanlardan itibaren. Biz toplumda hem kendimizi, varlığımızı ifade etmede zorlanmaya başlamıştık. 2015 değildi (sadece) esasen böyle hakikaten enteresan iki yıl yaşadıktan sonra.. O zamanlar sadece kızım vardı.
24 Haziran’da oğlum dünyaya geldi. Tam bir yıl sonrası kadar işte 15 Temmuz 2016’da malum hadise meydana geldi. O dönem ben dogum iznindeydim zaten bebek doğduğu için, bir yaşındaydı, Ramazan Bayramıydı, memlekete gitmiştim, annemlerin yanındaydım, kendi ailemin. Hiç haberim yoktu olaylardan, yani belki o akşam on gibi herkes televizyondan şurdan, burdan duymuş ama biz evde o gün uyumuşuz, erken yatmışız ne tevafuksa hep ahali olarak. Gece selalar okundu, çok korktuk; hani ne oluyor hepimiz annem, babam, kardeşlerim, iki tane ablam vardı o gün evde. Allah Allah ne oluyor derken sonunda “Vatana millete sahip çıkalım.” diye sela okunuyor kaç kere, sayısız.. Gecenin 2’si 3’ü.. Sunu bile düşündük acaba aklını yitiren bir müezzin yanlışlıkla çıktı da bunu söylüyor falan… Sonra neyse o kargaşada annem dedi açalım şu televizyona bakalım bir şey mi oldu. Bir baktık ki darbe dedikleri hadise, nasıl darbeyse tabi anlamak da mümkün değil, anlamadık çünkü insanlar konuşarak, gülerek demeç veriyorlar, olayı anlatıyorlar, bu bizim için iyi oldu diyorlar. Bunları kulağımızla duyduk yaşadık yani iliklerimize kadar.
Ve hadise koptu, bastırıyoruz tabi çok korktuk; hayatımda ilk defa böyle bir şey gördüm fakat annemin söylediği bir şeyi ifade etmek istiyorum, annem benim 70 küsür yaşında ve ilkokulu okumamış okuma yazması yok ama hayat tecrübesi hakikaten çok önemli. Dedi ki ben Türkiye’de bir çok darbeye şahit oldum, bak tam da bu hadiseyi televizyondan izlerken, bunu kendisi ifade etti; dedi “Allah Allah, ben ilk defa böyle bir şey görüyorum. Darbe dedikleri şeyin ilk defa bu halini görüyorum.”, dedi. Boğaziçi köprüsünü kapatmak ne demek? Annem evet darbe uzmanı değil, onu da bırakın hiç eğitim almamış biri olarak bile hadiseyi okuduğunda ilk gördüğünde ilk tepkisi bu oldu. Nasıl bir darbe oldu bu acaba yani… Demem o ki şuna getirmek istiyorum bu hadiselerin düzmece olduğunu ya da başka türlü bir tuzak olduğunu anlamak için hakikaten çok da çaba sarf etmeye gerek yok çünkü her şey hakikaten trajikomik sergilendi. Trajikomik diyorum çünkü çok masum insan orada zarar gördü. Duyduğumuz hadiseler tabi bunların gerçek planinda, arka planda hiç bir şeyini öğrenme ya da yanına gidip izleme duyma imkanımız olmadı çünkü o günden itibaren herşeyimiz kilitlendi ve kaldık. Ne yapacağız çünkü sabahında bir sürü liste açıklandı hakiminden, savcısından, bilmem neyinden artık üst kademe olarak. Mümkün değil bir gecede bilmem kaç tane isim, bir gecede bilmem kaç tane insan, 2000-3000 küsür sayıyı şu an hatırlamıyorum isimler veriliyor düşünün, bunlarla dava açılıyor kaç yıl tutuklanacaklar bilmiyorum. Herşeyleri hazır bir şekilde çok enteresan… Tabi bu insanı çok ürkütüyor doğal olarak ne yapacağımızı şaşırdık. Eşim o zaman yanımda değildi, çalışıyordu. Tabi hemen eşimi aradım hepimiz kilitlendik, ne yapacağız çünkü enteresan bir suçlama var, siz yaptınız diyorlar böyle büyük bir şeyi, işte bizde bastırdık diyorlar güya. Tabi çok ama çok korkunçtu, herşeyiyle çok korkunçtu.
Tabi o 2013’lerde başlayan sosyal dışlanma artık çok belirgin bir şekilde korkuyla birlikte veyahutta özür dilerim bu tabiri kullanacagim ama birilerine yaranmak uğruna, isim vermek, onu söylemesi, konu komşunun birbirine girmesi hatta anne babanın, akrabanın kardeşin yer yer… Oyle hadiseler duyduk ki bunların hepsi korkunun, başka şeylerden faydalanmanın (malum yani bir sürü memur açığı oluştu ve bir de bunlarla mücadele ettik) Psikolojik olarak da bir insanın işini kaybetmesine üzülmeyi bırakın, “Çok güzel o kaybetti, yerine benim oğlum gelebilir, ben gelebilirim.” düşünceleriyle de çok gerçekten yıprandık. Tabi mesele sadece iş kaybetmekle bitmedi. Ben kendi hayatımdan şimdi örnek vereceğim -tabi daha da zor durumda olanları var.- ben devlet memuru değildim, özel bir şirkette çalışıyordum, mühendislik yapıyordum ama benim için hemen zaten işten çıkmak oldu yani bulunduğum yer eşimin bulunduğu yer de anında kapatıldı zaten KHK ile çıkan şeylerle (kanunlarla)…
Ve hani bizim için ilk önemli şey ne yapacağız şu an? Mesela çok yeni taşındım evden hemen taşınmak zorunda kalmıştım, ikametimi değiştirmek zorundaydım. Çocuğum (kizim) o yıl birinci sınıfa başlayacaktı, aynı okul eski ikametine göreydi, okulu değiştirmek istemiyoruz ama ikametimizde de kalmak istemiyoruz, ne yapacağız dedik, sonra çok şükür yakın bir yerinde bir ev bulduk oraya taşındık. Eşim bir müddet kalmadı yani hani olalibir, çünkü her şey o kadar havadaki, ne için yapılıyor, kim kimi şikayet ediyor, deminden de ifade ettiğim gibi yani hiç olmayacak bir yerden bir insan diyor ki bu da böyle, bu işlerle meşguldü, (onlar tabi daha ağır ifadeler kullanıyor tabi ben o ifadeleri kullanmayacağım f ile başlayan), böyleciydi şöyleciydi diye kendilerince bir yerlere yaranma duygusuyla veyahut kendini kurtarma refleksiyle enteresan bir şekilde saldırdılar yani tabiri caizse…
Biz de hemen yeni bir ev bulduk oraya taşındık eşim dediğim gibi gelemedi bir müddet, tedbirli olmak için, çünkü çocuğu okula gidip geldiği için okuldan da takip olur mu acaba, hiç unutmuyorum yani kızım ilkokul bire gidiyor çocuğumu bırakıyorum, almaya gittiğim zaman araba plakalarına bakıyorum, olur da bulunduğum ilden gelen bir plaka var mı, beni alır mı, düşünün yani yaklaşık yani zannediyorum 4 ay kadar çocuğumu böyle okula bıraktım. Sonra yıllarca birlikte çalıştığım arkadaşlarım birçoğu evlerinden alındı. Bir 4 ay sonrasında zannediyorum hangi oluyor 2016’nın devamı 2017ye yeni girmişiz; yani 2017’nin ilk ayları, ilk günleri, baktık herkes alınıyor böyle olmayacak yani kizim H. çok sıkıntıda çünkü okula gidip geliyor ve bizim adresimiz tespit edilebilir… Ne yapalım, ne yapalım sonra oturduk konuştuk dedik tabi ona her şeyi ayrıntılı söyleyemeyiz ona şöyle ifade ettiğimi hatırlıyorum, anneciğim bir yanlış anlaşılma var, babanın yaptığı babanın yanlış bir şey yaptığını düşünen birileri var, şimdi doğruyu anlatmak için gayret ediyoruz biz ama o sürede gelirlerse farklı şeyler olabilir gibi, benim de aynı şekilde bizim üzerimize atılan bir iftira var bunu önce çözmemiz gerekiyor gibi makul bir şekilde izah etmeye çalıştık. Tabi zihinde yani kaç yaş oluyor 6 buçuk 7 yaşında bir çocuğun ne kadar oturmuştur bilemiyorum sonra konuştuk şuna getireceğim sonra ben sordum kızım okula gitmek ister misin ya da evde durmak ister misin çünkü okula gidemeyecek artık yani çünkü okula giderse dediğim gibi evimiz tespit edilebilir.
“Ben kesinlikle okula gitmek istiyorum anne.” dedi çünkü ben çok çalıştığım için kızım çok uzun bir süre kreşe gitti artık hani oyun oynama şeylerinden çok sıkılmıştı, artık okulu arıyordu yani tam gerçekten o olgunluğa erişmişti, e şimdi okuma yazmayı çözdü, zevkli. Ben ona dedim ki okulu bırakalım veyahut ikinci şansımız babaannenin yanına gidebilirsin. Babaannemizle aramız takribi 500 km var, böyle olunca tabi o önce kabul etti, ağladı biraz ama dedi olsun ben gideyim anne, size de bir zarar gelmesin. Süreç çocuklari da çok ekstra yaşadığımız o sıkıntılar olgunlaştırdı. Neyse ben kızımı götürdüm tabi ama insanın ağzından söylediği gibi olmuyor yaşarken, gidecek babaannesiyle okula gidecek, Allah razı olsun babaannemiz çok eğitimli, destek olabilecek zaten kıvamda, her akşam telefonla konuşuyorduk ama evde konuşmamak lazım, internetten adres tespiti olur mu, kafelere gidiyorsunuz oraya buraya gidiyorsunuz. Neyse çocuğun bize ihtiyacı var, çok küçük çünkü ilk 23 Nisan’da gösterisi var, çok yalvardı bana anne ne olur lütfen gel, o gün ben yokum diye çok ağlamış.
İşte 1 Mayıs doğum günü ona yetişmeye çalıştım ama bir şekilde gittim, göze aldım bütün tehlikeleri gittim. Cünkü GBT dediğimiz nüfus cüzdanlarımıza bakarak hakkımızda açılmış dava var mı yok mu yol kontrollerinde vs çok sıklıkla bu şekilde çok insan maalesef alındı ama onu göze alarak gittik, yani dayanamadık babaannesinin evine…
Zannediyorum ki bir hafta kadar kalabildim yanında. Sonra tabi çok ağladı umduğumdan, kızım çok sever babaannesini aslında küçükken de kaldığı olmuştu ara ara, kısa vakitlerde ama tabi bu hem çok uzun hem de bir birinci sınıf tecrübesi çok ayrı bir şey yani okula ilk defa başlıyor, her şeyini benimle paylaşmak istiyor ama yok, annesi yok yani, böylelikle aslında çocuklar için de çok yani küçükler belki olayları algılayacak durumda değiller fakat çok büyük şeyler yaşadılar hakikaten, oğlum çok küçüktü o zaman bir buçuk yaşındaydı, bakıma muhtaç bir şekildeydi, o yüzden bir de tabi bunun ağırlığını da çok yaşadım ben. Oğlum yeni doğdu bir yaşında bir buçuk yaşında, sonuçta aralarında beş yaş kadar yaş farkı var, ben o zamana kadar kızımla alakadar olmuşum, artık yeni bir kardeşi oluyor, ister istemez tabiki o içindeki, anneyi paylaşmak, babayı paylaşmak, ben bir yıl sonrasında diyorum ki sen babaannenin yanında kalmak zorundasın, oğlum benim yanımda kalacak, ben çok bocalamıştım, çok üzülmüştüm, aklına gelir miyim acaba, annem babam beni bıraktı gitti diye, şimdi ne kadar anlatsanız da çocuk en nihayetinde, hakikaten bunları algılaması çok zor.
Böyle çok zorlu bir dönem geçti yani benim için hakikaten en ağır vaziyetlerden biri buydu. Çocuğumdan ayrı kalmak, onun yaşadığı sıkıntılar, yani ben o ayrı kalma duygusu o sinenize bastırabilirsiniz ama şu anda bile mesela yer yer kızım bana hala diyor, anne sen biliyor musun ben her akşam ağlıyordum, böyle biraz kötü oluyorum ama sonra diyorum yapacak bir şey yok, birlikteyiz ya şimdi, şu an en büyük nimet bu bizim için, bir lüks yani…
Tabi böyle her şey gerçekten darmadağın, yani zihinler… Çünkü kimisi hapse düşmüş anne babanın, kimisi saklanıyor, kimi yurtdışına kaçmış, gitmek zorunda kalmış; böyle bir vaziyet ve şöyle düşünün çok hareketli, kendinizce gayretli, çalışkan bir hayattan sonra mesela ben Yüksek lisans yapıyordum o sırada, tezimi hazırlamıştım, tezimi sunacaktım, tam yaz vakti o yazın sonunda Eylül gibi, Temmuz 15’te o hadise koptu tabi ve kaldı tezim, öyle kaldı gidemedim üniversiteye çünkü gittiğiniz anda, üniversitede bir liste var özellikle benim bulunduğum yüksek lisans çok sıkıntılıydı. Anında sizi alabilirler yani hayalleriniz, akademik beklentileriniz, başarmak istedikleriniz, her şey çok yarım kaldı… Tabi bunlar bir çok şeyin yanında çok da önemli değil fakat dünya yönüyle de yapmak istediğiniz, başarmak istediğiniz şeylerin de önü haksızca, nedensizce, anlamsızca kapatıldı.
Ve gerçekten ilk taşındığım yerde komşularımla diyaloğa dahi geçemiyordum, çünkü korkuyorum ufacık bir şeyden beni (enteresan bir şey insanlar, bu düzgün bir insan deyip şikayet ediyorlardı) biz inanın bunlara şahit olduk, bu çok düzgün bir insan, hem mesleği var, hem düzgün, hem dindar, İslamiyeti yaşamaya çalışıyor bu kesin o zaman böyledir yani. Şikayet ediliyor, o yüzden temaslarımızda kısıtlı, apartmandakileri gördüğümüzde sadece selam veriyoruz, hiç kimse gidip gelmeden, gelen misafirlerimizi elden geldiğince saklayarak, ya da hiç kimseyi çağırmayarak, düşünebiliyor musunuz hayatınızda bütün sosyal anlamda müthiş bir travma yani, çok başka bir yönden çok başka bir yöne böyle…
Düşmüş oluyorsunuz yani gerçekten böyle çok kıymetli iken birden çok kıymetsiz yapıveriyorlar, tabi insanların nezdindeki duruş da çok önemli de değil fakat birlikte yaşıyorsunuz, bir şeyler paylaşıyorsunuz, hayatı paylaşıyorsunuz, ister istemez bu kaygılar da çok yoruyor yani evet acaba bu ne der, bu ne söyler, her konuşmamızdan, kılığınızdan kıyafetinizden… Bunlara bile dikkat etmemiz gerektiğini düşünüyorduk yani. Kılık kıyafette bile bir standart, bir duruş sergilemişiz demek ki hizmetten olarak.
Eski giydiğiniz şeyleri giymiyorsunuz, yaşadık, pantolon giymek çok tarzım değildi etek giyiyordum genelde, pantolon giymeye başladık burada birisi şikayet etmesin diye ve bu korkular bu kaygılar birilerine göre hayatı yaşama, bunlar en basitleri, bir de resmi uygulanan baskı, şiddet var gözaltına alındığımızda karşılaşacağımız muamele var, ben bunlara şahit olmadım, çok şükür, ama maalesef çok, çok duyduk yani, her yerden duymaya devam ediyoruz, mesela daha iki gün öncesinde arkadaşımin oğlunun ameliyat olması gerekiyordu yanında olmak istediği için gitmemesi gerekiyor aslında ama bir anne olarak, baba zaten hapiste, doğal olarak ve oradan alındı. Üç gündür sorgudaydı yani çok şükür bugün tahliye ettiler, şartlı tahliye ettiler ama içimiz içimizi kemirdi yani çok yakinen, çok birlikte olduğum çok samimi olan ablam, evet ben yaşamadım ama yaşayan çok kişiye şahit olduğum, duyduğum için dediğim gibi sadece belki sözle yapılan baskılar değil, fiziksel şiddet de mevcut, çok çok yıpratıcı…
Evet işte o yaz, 2017’nin yazında çok çaresizce Hazirandan Temmuz’a bir şeyler düzelir mi, anlaşılır mı, Temmuzdan Ağustos’a, yemin ederim aynen böyle oldu, acaba Eylül’de okullar açılacak ne yapacağız yani biz nasıl bu işin içinden çıkacağız, evet sonra dedik ki biz gidelim, çıkalım yani böyle olmayacak bir şeyler düzelmeyecek, tabii çok zor bir karar, her yönüyle çünkü normal yollarla çıkamayacağız, kaçak yollarla çıkacağız ve inanın bir çok arkadaşım gibi yani hizmetteki arkadaşım gibi bir disiplin cezamız dahi yok, hassaten özellikle dikkat ederiz hata yapmamaya kural neyse ona uymaya ama bu kararı almak zorundaydık kendimiz adına, çocuklarımız adına. İki yaşında oğlum, yedi yaşında kızım, biz Meriç’ten geçmeye karar verdik, göze aldık her şeyi. Ağustos sonu gibiydi, ailelere de bir şey söyleyemedik. Uzaktalar çünkü, benim ailem 200 km, eşimin ailesi 500 km uzaklıktaydı. Bir şekilde başka yollarla irtibata geçip ifade etmeye çalıştık, sonra aniden dedim işte böyle bir haftada falan öyle söyleyeyim karar verdik, sonra hazırlık yaptık işte kendimizce ne gerekiyorsa o yol için, sonra Meriç’in yolunu tuttuk, çok şükür selametle geçtik, tabi yine çocuklar devrede bir yol aşacağız ama bir yere kaçak gideceğiz…
Nasıl ifade edeceksiniz akşam gece yürüyorsunuz, uyku saatlerinde çocukları yürütüyorsunuz, oğlum zaten küçük olduğu için onu sırtımızda taşıdık ama kızım büyük yani yedi yaşındaki bir çocuğu taşımanız mümkün değil, yollar çünkü bildiğiniz tarlalardan, balçıklardan… Biz çok ıslak yollardan geçmedik çok şükür fakat tali arası, inişli yokuşlu bir yerden atlıyorsun, öbür yerden hopluyorsun… Bir oturuyorsun bir kalkıyorsun çok tarifsiz bir duyguydu, çok zor, niye kaçıyorum ben ne yaptım ama izah edemiyorsunuz yapacak bir şey yok, evet kim ne yaptı içerdekilerden hangisinin bir suçu vardı, yok bomboş dosyalar. Bu psikolojiyle evet neyse kizim H.ye izah etmem gerekiyordu nasıl anlatacağım nasıl anlatacağım… babaannesiyle kalırken o survivor çok seviyordu, malum konuşuyoruz her akşam, ünlüler yendi şimdi şöyle oldu falan acaba şey mi yapsam desem survivor’a çıkmaya karar verdik biz de survivor yapacağız, işte böyle bir yarışma sonunda da kamp hediyesi alacağız, işte orada yürüyüşteki birkaç kuralı anlattım gece yürümek zorundayız, hiç sesimizin çıkmaması lazım, biraz uzun yürüyeceğiz dayanmamız lazım ve dedim ıslak yol olabilir korkmamamız lazım… Çok sevindi gerçekten survivor zannetti, a süper dedi, ona mutlu oldum tabi onu öyle görünce çünkü diğer türlü korkup bağırabilir, ne engelleyecek… Düşünün yani orada ilaç falan içiriyorlar çocuklara uyusun diye, ben oğluma da vermedim ama çok şükür o da bağırmadı çünkü bir bağırırsa bütün grubu yakabilirsiniz yani…
Enteresan bir şey yani, ona da şahit olmuş olduk dünya gözüyle, aklımın ucundan bile geçmezdi. Sonra Türkiye’de yaklaşık 2 saat kadar yürüdük sonra Meriç’e vardık hiç akıl etmemişiz ben normalde çok evhamlı bir insanım, en ufak şeyleri bile evham ederim ama nasıl bir kızgınlıkla, nasıl üzüntüyle, nasıl bir can havliyle yola çıktıysak yani çocuklara yelek bile almamışım yani her şey olabilir ki oldu maalesef, neler yaşandı şükür biz geçtik, bir problem olmadı yani, karşı kıyıya ulaştık, bitti, her şey bitti, ülkeyle aramızda ülkemizle aramızda bir irmak vardı kaçtık ve bitti yani, o da çok farklı müthiş bir eziklik yani eziklik mi nasıl ifade edilir bilmiyorum hangi duyguyla ama çok büyük bir üzüntüyle yani öyle söyleyeyim, yani gerçekten hani mi hep böyle dinliyorduk Allah Resul’ünün Medine’den çıkarılırken, işte Mekke’ye arkasını dönüp beni zorlamasalar senden ayrılmazdım demesi gibi, tabi belki kıyaslanamaz ama insanın vatanı doğduğu yer, ülkesi, okuduğu, büyüdüğü, çocuk sahibi olduğu, eş sahibi olduğu yer, ne için yani, niçin?…
Evet hiç, belki de hiçbir şey için çünkü olan hiçbir şey yok.. Büyük bir iftiradan dolayı çocuklarla birlikte o sıkıntı yollar aşıldı. Tamamen arkamızda kaldı, artık Türkiye arkamızda biz önümüze bakıyoruz, Yunanistan’da bir kıyıköyüne varmaya çalışıyoruz. Bir pansiyon bekliyor bizi tabi kolay olmadı yani çok uzun yürüdük yani 5 saat takribi yürüdük, oğlum sırtımızda kızım yürüyor, ve son kızım o kadar çok ağladı ki…
Kızım dedi artık anne dayanamıyorum ayaklarım tutmuyor, habire uyarıyoruz, çok korktuk…
Sonrasında çok yoruldum dedi artık ağlıyor, dayanamıyorum, yürüyemiyorum çünkü dediğim gibi 2 saat Türkiye’de yürüdük 5 saat Yunanistan’da yürüdük tarlalardan çamurlardan, gene de çok iyi dayandı hatta gruptaki arkadaşlar bir tanesi dedi ben senden daha çok yakındım aferin sana falan, öyle sessiz sessiz ağladı… Zaten böyle çok sakin bir çocuk yapısı var, içli içli ağlıyor… Tabi o sahne de hiç gözümden gitmiyor, çocuğuma yaşattığım, öyle görüyorum yani, böyle mi olmalıydı yani yedi yaşında böyle bir sahneye, kaçış sahnesi.. Cok enteresan şimdi bir bağlantı kurayım buradayken, normalde ona ben tabii kaçmak gibi ülkeyi terk etmek gibi izah etmediğim için hep farklı yönleri vermeye çalıştığım için, güya biz ona hiçbir şey söylemiyoruz ama Yunanistan’a gittiğimizde arkadaşlarımız önceden geçenler kaldıkları yerde şurada burada, bir yürüyüş macerasını anlatıyor yani nasıl geçtiğini, tabii o artık olayı çözmüş, anlamış yine kaçmak demiyoruz, kullanmıyoruz ama mesela geçen gün kendince bir video çekiyor malum çok meşhur…
Her çocuk artık YouTuber olma hevesi var, bir baktım Almanya’da kaldığımız mülteci kampında çekmiş odamızda. İşte ben herkesten farklıyım çünkü ben kaçtım falan diye şarkı sözleri yazmış. Ben kendimce düşünüyorum yani onun kafasına birkaç iş olgusu böyle bir şey yok ama öyle değilmiş o her şeyi çözmüş yani onun hayatında böyle bir iz bırakmış olduk yapacak bir şey yok artık…
Bu da insanı üzen şeylerden birisi. Daha güzel anılar bırakmak isterdik yani neyse çok şükür geçtik bir selametle geçtik Yunanistan’dan. Sonra orada bir pansiyonda kaldık, tabi sabah ben ilk uyandım, daha da anlamıyorum yani yanımızda Türkiye, iklim olarak da birbirine çok benziyor, ortam olarak da tabi ben Yunanca tabelaları görene kadar, dedim artık biz geçmişiz. Cok algılıyamıyorsunuz, bir de sabah işte çan sesiyle uyanınca çok kötü oldu, çünkü duymadığım için o zamana kadar işte yani ezan sesiyle uyanırken birden çan sesiyle uyanıyorsunuz falan. O da çok garibime gitmişti, beni psikolojik olarak zorlayan şeylerden biri olmuştu. Sonrasında arkadaşlarla buluşunca Yunanistan’da, Selanik’te, Atina’da farklı yerlerde… Çok şükür o burukluk geçti atlatmış olduk, bu seferde Almanya’ya geçme.. O da ayrı bir psikolojik yıpranmışlık, maddi manevi çok ciddi bir yıpranmışlık.. Bizim o işimiz kolay olmuştu çok şükür 15 gün kadar kaldık ve hemen geçebildik…
Geçtik geçmesine ama Almanya’da işte şehirlerden birine girerken polis bizim mülteci olduğumuzu anladı, yasak girdiğimizi, hemen durdurdu. Orada tabii çocuklar ağlamaya başladılar çünkü zaten bir polis korkusu var, esasen mültecilik duygusunu da orada çok yaşadım. Mülteci demek burada şunu haykırıyorsun: ülkemde kabul edilmiyorum, ülkemde tutunamıyorum, sahipsizim (dünya imkanları açısından) evet ben bir birey olarak, vatandaş olarak bir devletim yok benim, arkamda duran, tam aksine karşımda duran, durmadan beni kötüleyen, ya da bana iftiralar atan beni hapse sokmaya can atan bir devletle karşı karşıyayım ve ben tutunamıyorum yani, muhtacım, ihtiyacım var.. Bu demek bence, bunlar demek yani benim hissettiklerim bunlar.. Ben tehlikeliyim, ben korunamıyorum, yani tabi bu duygu düşünceler fevkalade çok ağır, tarifsiz, bu sürecin getirdiği fiziksel zorluklarla birlikte esasen.. İnşallah bu hicret olmuştur. Diğer bir duamız bu yaşadıklarımızdan sonra onlarla alakalı yani.. O çamurda yürümek, çok uzun yürümek, evet bunlar zor, bir şey olur mu olmaz mı… Evet zor ama en zoru da inanın başkasının toprağında, başka bir milletin toprağında, onlardan izinsiz girmek, onlara sığınmak, yani hakikaten benim herhalde hayatım boyunca unutmayacağım yani hayatım boyunca peşimi bırakmayacak.. Dünya anlamında psikolojik olarak zorlayan şeylerden birisi de bu yani. Polis geldi mesela biz mecburen söyledik, Erdoğan’dan kaçıyoruz, Türk’üz, dedik tutunamıyoruz, orada başımıza böyle böyle şeyler geldi neyse bizi aldılar emniyete götürdüler, karakola götürdüler, işte Almanya’daki, orta diyaloğa geçtiler 4 saat kadar falan, biraz İngilizce konuştuk ama daha net anlaşılması için bir tercüman geldi orada durumumuzu anlattık ben zannediyorum ki bizi orada birkaç gün Almanya’da içerde tutarlar çünkü kaçak girmişsiniz, bir şekilde suç işlemişsiniz kara kara düşünüyorum.. Yunanistan’da çok şükür girmedik hapse. 15 gün gibi kısa bir süre de Elhamdulillah geçebildik ama Almanya’da yakalandık girdiğimiz anda, dedim evet herhalde şimdi zamanı gireceğiz biz bir hapse..
Copyrighted to Undaunted Voices of Turkey