Interview #31

Story of a 18-year-old high school senior who was a student in one of the schools that was later shut down by the government. She talks about how her father was arrested and how she had to be strong to support her mom and younger sister afterwards.

English Translation:

Back to list of interviews

First of all, I give permission for my voice to be recorded. My name is X. I live in E (city) in Turkey right now. I am 18 years old. I am a senior in high school. I still go to school. I am preparing for the college entrance exam. Before all these things happened, it was about 3 years ago, when I was 15 years old. Now, I am 18 years old. Because I was young in those days, I wasn’t aware of what was going on. There is a huge difference between who I am right now and who I was 3 years ago. When I was 15 years old, I started XX Private High school (one of the schools shut down after the coup attempt). It was very odd to many people around me. Many of my friends didn’t talk to me because I went to that private school.

That summer when I finished 9th grade in high school, we were visiting my aunt’s house in B. I think we were sleeping that night. All of a sudden, we woke up, and everybody was watching the news on TV. My parents were not in the house with us at that time. My aunt was very angry while watching TV and her husband started saying bad things about my parents. At first, I could not understand what was going on. I had no idea what a coup was. I was a very innocent girl who had no idea about what’s happening.

Then we went back to E. I didn’t know that nothing would be the same again. It was so strange. I really loved my friends and my teachers at the school. It was one of the best high schools for me. The worst thing that happened to me was to leave the school. I thought I would just switch schools and that would be it. It didn’t work out that way. All my friends were also in the process of transferring to other schools. I had to leave my friends and teachers. It was a very sad summer for all of us.

After a while, people who we knew started being jailed one by one. There is a woman (Mrs A) who we know here. She’s so close to us – like a family member. Her husband was one of the first who was jailed and we were emotionally impacted by that. He was released from jail after a while. My father was not detained at that time – he was only suspended from his job. This was maybe the most emotional time for me. We went to pick up Mr. A from the prison when he was released. We went there around 10-11 pm but he was released around 3 am. It was a very strange night I will never forget. They released about 5-6 people the same night. He was the last one being released that night. He and my father were like brothers. His relatives were also there to see him. He hugged his siblings and they were happy. When he came to hug my father they got emotional and they started crying. That was the first and the last time I saw them crying. It was a dramatic night that I will never forget.

After a while, they detained Mr. A again. My father was now also detained. The worst part is that none of our relatives were defending us. All these things happened to us and they still judged us for being who we are. They still thought that we were guilty. When my father was detained, my mother would stay alone at home because I and my sibling would go to school during the daytime. Our relatives were visiting us and they were crying all the time. It was after three years when they detained my father. We were seeing other people being detained, so somehow we were getting used to the idea of people being detained and sent to jail so we were kind of ready for that, just like God prepared us for this.

One morning I was having my breakfast. Police came to our house with cameras. They searched the house- it was weird. I got goosebumps. Normally, I am a very emotional person and I cry for everything. When all these things started, I would cry every time someone was jailed or anything. After three years, I learned how to mock with my agony, which is kind of tragic.

I am the older one, eighteen years old. My sibling is in elementary school. She is little, so she did not respond well to all these things. I was with her when they first detained my father. He was detained for 5-6 days and we waited for him to be released. The lawyer told us that there was nothing to worry about, and he could be released immediately, but he wasn’t. It was a Friday when I came home. My mother was lying on the bed, she was very sick. There was a neighbor in the house and I thought something bad happened again. Nobody told me anything and they expected me to figure it out. Then they told me that my father was detained. I did not cry for my father that day, although I had cried for other people who were detained before. I did not cry after that at all. On Monday morning we went to see him in the jail. I saw another man while waiting to see my father in the prison. He was bringing college entrance exam preparation books for his grandchildren and he was asking whether or not they would let them in the prison. I was getting prepared for the college entrance exam, too. I was even studying while I was waiting to see my father. For a moment, I put myself in the shoes of the person who was getting prepared for the exam in the prison. It felt weird….

(Crying) My mom was the one giving me strength. Because there were no relatives here, she was on her own. After my father went to jail, I had to be strong as well. Also, I had to be strong to protect my mom against our relatives. During those years, I met a lot of people in prison with very sad stories. I was thanking God after I heard what they went through. My mom and I found jobs to make ends meet without asking for help. There were such horrible stories. Neither me or my sibling were old enough, but we were aware of everything. My father’s ward was full of young people. There were a lot of children when we went to prison to visit my father. You saw all these kids going through this, they were crying when guards tried to search them. You saw other kids crying when it’s time to leave. This makes you even more thankful. We talked to my dad through a phone and glass wall between us every three weeks. There were kids crying because they couldn’t touch their parents. You start thinking about it and cry but you’re thankful. Then you become strong.

It’s very sad to see families go through this. Imagine an old mother who goes to see her son in prison. She is very sick and old already, and she sees her son in prison with his own health problems which adds even more to her sickness. There was another woman who lost her job. Her husband lost his job and they have two kids to take care of. We met lots of people who were disowned by their own parents, and they’re left alone with kids and no jobs. I will never understand how a parent could do this to his/her own child. Very strange.

It was a different feeling that no one else would understand what we were going through. I would talk to other people and feel like an alien. They have no clue what we’re going through – and some don’t even care. They ask me why I take it so seriously. Most of the time I wouldn’t be able to join my peer’s conversations. I was not laughing at the same funny stuff anymore. I felt like we belonged to a different world. When I went to visit my father in prison, I would meet others with the same faith. We would talk for fifteen minutes, but connected with them right away. They told me what they went through in three years, and I would start worrying about them. It felt like we were friends for ten years, and we started sharing all our secrets with each other. Both my parents were working before. We were economically in good shape. After these events, both my parents were fired. Nobody would hire them either. However, this idea of sharing was making us feel like we have everything. For example, another family who is economically struggling is trying to help my family. They share everything they have. Getting familiar with all these people, I ask myself, “how can they be such good people?”

There are really nice people out there. They all have different stories and they all went through difficult times. Some have problems with their families, some have economic issues. Others are in a situation in which both couples are in prison, but are in different cities. There was a guy in my father’s ward. His wife gave birth after he was jailed. They tried to be happy and celebrate in prison because the guy had a baby. Then, they jailed his wife (crying) when the baby was so little and they sent her to another city. Grandmother was looking after the baby. They jailed a woman who just gave birth. After I see all these things, I thank God because we (my sibling and I) have at least our mother with us. We are not alone. We have a lot of people supporting us. We know many people (crying).

Now what I want to do in the future is…My parents want me to go abroad. My name is mentioned in some of the court documents, too. They don’t want me to get in trouble in the future, so they want me to go abroad. I really want to go too but, you know – the economic situation here. It’s not that easy. I do not think we can afford it. All these things took a toll on me. I start studying but I start daydreaming, or thinking about all these things that happened to us. I don’t even know what I am thinking about, but I cannot study for a long time.

Then, you know, they tell you, “You should not give up, this is not the end, it could have happened to anybody.” I know that, but it still feels weird when it happens to you. At first, I could not pay attention to my studies, but then I was able to focus again. It makes me sad because there are a lot of people out there that need help. I would like to help all of them but it’s not possible. There are so many of them. They still don’t give up. They find a job to make their ends meet.

I saw a lot of people – especially women – who don’t give up. I never saw a single person who would complain. They are all fighting against all odds. You see them and you become a fighter too. For example, three years ago, I never knew how to pay bills, but now I do. I was just a regular person who had a simple life between home and school. I guess what happened to me is called “becoming mature.” I am fifteen years old, but I feel like I am in my thirties. I did not want all these things to happen, but now I look back and see the empty life I had before. When I say empty, I mean I wasn’t working towards anything.

I had such a happy life, friends, and family! Everything was ruined all of a sudden. For instance, I had a friend for eight years, but after these things happened, she stopped talking to me, seeing me. It happened very suddenly. I took it personally at first and I cried a lot. Now I look back and think that I don’t need her friendship. She was not a real friend. I am glad she is not in my life anymore. Stories I heard at prison are worth a lifetime. I feel like I get one year older everytime I visit the prison.

Our court process was faster than others’. They kept postponing others. Ours was postponed only twice. My father was sentenced to six years and three months. In his court, he was being accused of sending me to this private school and college preparation programs. And also having a bank account in Bank Asya (one of the banks that was shut down by the government) like everybody else. There was a guy who testified against my father and he said, “I saw him here and there.” That’s it – and of course his phone records.

I later learned that, when they questioned my father, he told them he did not know many of the records on his phone. They’re all our friends, schoolteachers, etc. The records kept telling my name because I went to that school.

I would like to study Biology but God knows the best.

My mom told me to get a passport just in case. I didn’t want to get it, because if I leave the country, she would be all alone. My father will stay in jail for 6 years, what can she do all alone here? We argued over this. We agreed on something. She cried at the beginning, and then she no longer cries because of us. She had to be strong. We helped other families, and they helped us too. For instance, I have a friend whose parents are both in the jail. None of her relatives want her. I try to empathize with her and I think I would lose my mind if I were in her shoes. God gives you patience for such things. My friends always tell me they would never be as strong as I am, but I think about the same for others. But, it does not work that way. I feel strong.

That’s all. There is a lot to talk about but that’s all I can think of right now.

Turkish Transcription:

Back to list of interviews

Öncelikle kendi ses kaydımın kullanılmasına izin veriyorum. Adım X. Şu an Türkiye’de E.’de yaşıyorum.18 yaşındayım. Lise son sınıftayım. Hala şu an devam ediyorum. Sınava hazırlanıyorum. Tüm bu olaylar hiç başlamadan önce, 3 sene filan önceydi, ben 15 yaşındaydım. Şimdi 18 yaşındayım. Benim için biraz ani olmuştu. Çünkü küçüktüm o zamanlar ve böyle hiçbir şeyin farkında olmayan biriydim birazcık da o zamanlar. 3 yıl önceki benle şimdiki ben arasında dağlar kadar fark var. Çünkü hiç beklenmedik olaylar bir anda gerçekleşti. Ben ilk kez burada 15 yaşında XX lisesine gitmiştim. Tabi insanlar bunu ilk başta çok garip karşılamıştı. Bir çok arkadaşım ilk önce o okula gittiğim için benimle konuşmadı.

Sonra dokuzuncu sınıfın yaz tatilinde, darbe gecesi biz B…’da teyzemlerin yanındaydık o gece, uyuyorduk galiba tam hatırlayamıyorum. Birden uyanmıştık çok garipti herkes televizyona bakıyordu. Annemler yoktu orada, başka bir evdeydiler. Teyzemler de çok sinirlenmişti. Eniştem annemlere çok kötü şeyler söylemeye başladı. Ne olduğunu çok anlayamamıştım zaten en başında. Darbenin ne olduğunu falan zaten bilmiyordum o zamanlar, çok küçüktüm ve hiçbir şeyden haberi olmayan aşırı derecede masum bir kızdım.

Ondan sonra biz tekrar E.’e döndük. O günden sonra gerçekten hayatımın değişeceğini ben de hiç beklemiyordum. Her şey çok garip bir şekilde oldu. Ben o sene okuluma başladığımda çok sevmiştim arkadaşlarımı, öğretmenlerimi. Benim için bulunabilecek en iyi lise ortamlarından biriydi. En başta en kötüsü o liseden ayrılık olmuştu benim için, çok üzücü bir durumdu. Bu liseden ayrılırım başka okula geçerim biter diye düşünmüştüm. Ama öyle olmadı, başka okula yazılma süreçlerimiz oldu. Arkadaşlarımızla ayrıldık acılı ve hüzünlü bir yaz oldu.

Aradan biraz zaman geçti, bütün tanıdıklarımız teker teker içeriye girmeye başladılar. Şimdi böyle söyleyince garip oldu biraz ama, bizim burada bir karşı komşumuz var A. teyze diye. F. teyzenin tanıdıkları, biz de onun aracılığıyla tanıştık. Çok yakınız onlarla, birçok akrabamızdan bile daha yakın, daha değerli insanlardır bizim için. İlk başta onun eşinin içeri alınması belki ilk olmasından dolayı bizi çok etkiledi. Bir süre geçtikten sonra tahliye olmuştu onun eşi. Benim babam daha o zaman dışarıdaydı, bir şey olmamıştı. Sadece açığa alınmıştı. Beni bu olaylar içinde en çok etkileyen de bu olmuştu galiba. A. amcanın tahliye günü biz hapishanenin çıkışına gitmiştik. Onu arabayla almak için saat 10-11 gibi gitmiştik ama 3’e doğru ancak bıraktılar. Dosya işleri filan yüzünden baya beklemiştik dışarıda. Hiç unutamıyorum çok değişik bir geceydi. Çünkü teker teker herkes çıkmıştı 5-6 kişi salmışlardı. En son çıkan oydu. Onunla benim babamın arasında çok değişik bir ilişkileri vardı. Çok yakın arkadaşlardır, kardeşten öte birbirlerini severler. O gün orada A. amca çıktığında kendi kardeşleri vardı, bir sürü akrabaları vardı, herkes gelmişti. A. amca tek tek bütün kardeşlerine sarıldı ama sarılıp geçmişti sanki mutluluktan gülüyorlardı onlar. Sonra babama geldiğinde sarıldılar, bağırarak ağlamışlardı. Ben o gün orada ikisini de ilk ve son kez ağlarken görmüştüm, hakikaten hem babamı hem de babam gibi sevdiğim bir insanı orada ağlarken görmüştüm. Kötüydü, birazcık dramatik bir geceydi. Bunu hiç unutamıyorum özellikle.

O günden sonra tabi A. amcayı geri içeri aldılar. Bu senenin başında da babam içeriye girdi. İşte burada kötü olan şey de akrabalarımız bizi ve bizim savunduklarımızı savunmuyorlardı. En başından beri karşıydılar. Bu kadar şey yaşandı bitti, ama hala da bize karşılar. Hala haksız olduğumuzu düşünürler. Babam içeri alındığında annem evde tek kalıyordu, çünkü ben ve kardeşim okula gidiyorduk. Akrabalarımız geliyordu, ev hep kalabalık oluyordu, sürekli ağlıyorlardı. Üzerinden üç yıl geçmişti mesela, biz o kadar kötü karşılamamıştık. Çünkü o kadar çok kişinin başına gelmişti ki bu olay. Üç yıl geçmiş aradan ve sonradan aldılar babamı içeri, sanki Allah bizi alıştırmış.

O gün sabahtan kahvaltı ediyordum. O zaman geldi polisler, ellerinde kamerayla. Sabah evi aramışlardı, garip bir olaydı. İnsanın içi ürperiyor! Normalde ben çok duygusal bir insanımdır her şeyde çok ağlayan bir insanımdır. Bu olaylar başladığında birileri içeri girdiğinde çıktığında herkese, her şeye ağlardım. Ama üç yılın sonunda belki de trajik bir şekilde yaşanan şeylere güler oldum, acımızla dalga geçmeyi öğrendim bir bakıma.

Büyüğüm, 18 yaşındayım, kardeşim daha ilkokula gidiyor, yedinci sınıfa. O biraz daha küçük olduğu için tabi normal karşılamadı. Ben babamı ilk içeri aldıklarında yanındaydım, nezarette kalmıştı 5-6 gün, biz çıkar diye bekledik. Çünkü avukatla görüştüğümüzde “Bir şey yok, salarlar” demişti. Ama sonra çıkarmadılar zaten. Cuma günüydü eve geldiğimde. Annem koltukta yatıyordu, bayağı hastalanmıştı. Komşumuz filan vardı yanında. Dedim galiba yine kötü bir şey oldu, ama ne oldu bilmiyorum. Kimse bana bir şey söylemedi en başta. Sanki herkes anlamamı bekliyormuş gibiydi. Sonra dediler babam tutuklanmış hapse götürmüşler diye. Ben mesela daha önce tutuklanan insanlara için ağladığım halde, o gün hiç ağlamadım, ondan sonra da ağlamadım. Mesela bir pazartesi sabahıydı, görüşler çok erken saatte oluyordu. Bir gün gitmiştik. Orada beklerken bir amca gelmişti sırada beklerken. Ben de o zaman üniversite sınavına hazırlanıyordum. Bulduğum her yerde de ders çalışıyordum zaman kısıtlı olduğu için. O gün amca görevlilere, torunu için yanında üniversite hazırlık kitapları getirdiğini ve onları içeri alıp almayacaklarını sormuştu. Kendimi bir an onun yerinde düşündüm. Garip oluyor düşününce.

(Ağlıyor) Beni açıkçası ayakta tutan şeylerden biri annemdi. Çünkü hiç akrabamız yok. Annem burada tek başına kalıyordu, Babam gittikten sonra da onun içinde güçlü olmak zorundaydım. Annemi de diğer tüm akrabalarımıza karşı korumak içindi, güçlü olmak zorundaydım. Aslında beni ayakta tutan şey benim çok güçlü olmam değildi. Yani bu süreçte o kadar çok insan, farklı insan tanıdım ki, hapishane görüşlerine gittiğimde insanı derbeder eden hikayeler hayatlar vardı. O insanları dinleyerek kendime o kadar şükrediyorum. Kimseye hiçbir zaman muhtaç olmadık. Annem çalıştı, ben çalıştım. Hiçbir zaman kimseye muhtaç olmadık. O kadar kötü hikayeler var ki! Ben de büyük değildim, kardeşim de büyük değildi. Ama bir şeyi anlayabilecek yaştaydık. Mesela babam, abi sayende hep iyi gençlerin olduğu koğuşa konulmuştu en başta gittiğinde. Her gelen ailenin bir annesi babası gelirdi, bir de 1-2 tane küçük çocukları gelirdi. Biz gittiğimizde koğuşta bayram günü gibi olurdu etrafta bir sürü çocuklar, çok fazla çocuk olurdu. Biz bile yaşlı kalıyorduk onların içinde. Onları böyle görüyorsun, çocukları hapishanede. Sonra bir sürü aramalardan geçiyoruz, bizler, çocuklar ağlıyorlar, geçmek istemiyorlar. Sonra onları görünce iyi ki diyorsun küçük bir çocuğumuz yok onlar gibi. Babasından ayrı ağlayan çocuklar görüyorsun ve daha çok şükrediyorsun haline. Üç haftada bir, camın duvarın arkasından görüşüyoruz telefonla. Onda da yine küçük çocuklar da geliyordu ve babasına dokunamadığı için ağlayan çocuklar vardı. Gittikçe görerek insan oturuyor. Düşünüyorsun, üzülüyorsun, ağlıyorsun ama daha sonra şükür ediyorsun haline. Güçlü oluyorsun.

Yaşlılar, hasta kadın oğlunu o şekilde görüyor. Oğlunu ya da kızını o halde görmek acı verici. İki tane çocuğuyla, hem kendisi hem eşi işsiz kalmış kadınların yanında kendimi çok şanslı hissediyorum. Hala da öyle. Bugüne kadar mesela bir sürü kişinin evine gittim, onlar da bizim evimize geldi. Annesi babası tarafından hiç kabul edilmemiş, ortada kalmış Birçok insan ve ki onların çocukları da var, ortada kalmış tek başına ne yapsın? Hakikaten, o kadar kötü bir durum ki, bir insanın evladını kabul etmemesini, ne olursa olsun hiç anlayamadım. Hala da anlayamıyorum zaten. Garip bir durum.

Ama böyle biz bir araya geldiğimizde oturup toplaştığımızda, konuştuğumuzda, sanki bizi bizden başka kimse anlamıyor diye önce ağlıyorduk, sonra gülüyorduk. Hakikaten acını başka birinin anlaması, onlarla paylaşman çok güzel bir şey. Çünkü tüm bu olaylardan sonra dışarı çıktığımda, tüm bunlardan habersiz, yani artık gençliğin, Türkiye’deki gençliğin şu andaki halini az çok biliyorsunuzdur durumunu. Umursamazlık, tahammülsüzlük onların yanında artık böyle uzaylı gibi kalmaya başladık. Neden her şey bu kadar ciddiye alıyorsun, neden bu kadar olgun karşılıyorsun gibi. Hakikaten gerçekten bunu çoğu zaman hissettim. Bazen yaşıtlarımın sohbetlerine katılamadığımı, veya onlarla eşit mizah seviyesine bile sahip değildik. Artık farklı dünyaların insanlarıydık gibiyiz. Mesela görüşte rastgele, sadece 15 dakikada bir insanı tanıyorum. 15 dakikada bana 3 senede ne yaşadığını hayat hikayesini anlatıyor, oturuyorsun birbirine üzülüyorsun. Sanki böyle onunla 10 yıllık arkadaş ya da dostmuşsun gibi sohbet edebiliyorsun. Tüm sırrını, her şeyini anlatabiliyorsun. Sonra değişik bir yardımlaşma, paylaşma geçiyor aranızda. Mesela benim tüm bu olaylardan önce annem de çalışıyordu babam da. Bizim durumumuz iyiydi. Bu olaylardan sonra ikisi de işten çıkarıldı. Babam sonra girdi filan, hiçbir gelirimiz yoktu bizim ekonomik olarak. Anneme de babama da iş vermiyorlardı zaten. Ama durumumuzun annemle babamın çalışıyor olduğu zamanımızdan daha iyi olduğu zamanları bilirim. Öyle bir yardımlaşma var ki, insanın elinde zaten yok ama yine de sana veriyor. Yani hakikaten mucizevi bir durum diyebilirim. Kimsede para yok aynı zamanda ama herkes de birbirine veriyor. Öyle bir yardımlaşma vardı gerçekten de. En güzeli de zaten, duruyorsun böyle, tüm bu yaşananlardan sonra böyle insanları görüyorsun, bu kadar iyi olabilir mi?

Hakikaten bu kadar iyi insanlar olabiliyor. Çok güzel insanlar tanıdım bu yolda. Çok değişik insanlarla tanıştım ve herkesin hayat hikayesi kendine göre farklı, kendine göre acı bir hikayesi var. Kimi ailesi ile problemli, kimi ekonomik problemli, kimi burada eşi başka şehirde, en değişik şeyleri hapishaneye görüşe gittiğimde öğrendim. Mesela babamın hapishanede koğuşta tanıştığı bir arkadaşı vardı, kendisi içeri girdi, 3 ay sonra eşi dışarıda doğum yaptı. Hatta o gün koğuşta babam, adam sevinmiş. Çocuğu olmuş sonuçta. Bayağı bir eğlenmişler, gülmüşler falan. İşte sonra (ağlama hıçkırık); 2 ya da 3 ay geçti tam da bilmiyorum eşini içeri aldılar, hem de başka bir şehre götürdüler, çocuğa filan da anneannesi bakıyordu zaten. En garip olay buydu. Buna çok üzülmüştüm. Daha yeni doğum yapmış bir kadını içeri aldılar gerçekten de. İşte bunları gördükçe diyorsun, en azından bizim annemiz yanımızda, biz varız, anlayabiliyoruz bir şeyleri. Tek başımıza değiliz. Hani burada bize destek çıkan bir sürü arkadaşımız var. Yani bir sürü tanıdığımız var. (Ağlama hıçkırık)

Aslında hedefim şöyle. Bunu biz önceden de çok istiyorduk ki, bu süreçlerden sonra annemle babam da özellikle benim yurtdışına gitmemi çok istiyorlar. Belirli dosyalarda adım fazla geçiyor. Bundan dolayı da hep benimle dalga geçerler. “Çok fazla konuşma senin dosyan kabarık diye” dalgam geçilir. Bu yüzden de ileriki zamanlarda hayatım kararmasın diye, yurtdışına göndermeyi annemler çok istiyor. Tabii ki ben de çok isterim gitmek ama yani ekonomik olarak durum belli, gitmek o kadar basit ve ucuz da değil. Ama hani bunun için çalışıyoruz. Tüm bu olaylar bu sene oldu. Çalışmamı etkiledi mi evet hani en başında etkiledi. İlk bir hafta. Çalışmak için masaya oturdum, çalışmaya başladım ama sonra ne oluyor bilmiyorum sonra bir anda çalışma hiç başlamamış gibi bitiyor, uzaklara dalıp gidiyorsun. Ne düşündüğümü de bilmiyorum. Bir şey düşünmüyorum aslında ama çalışamadım bayağı uzun bir süre.

Sonra hani konuşma yapanlar çok olur ya! Bırakmaman lazım, senin kendini kurtarman lazım, bu bir son değil, herkesin başına gelebilir. Bunu biliyordum zaten ama insanın kendi başına gelince bir farklı oluyor. Daha bir hakikaten değişik oluyor. Bende de öyle oldu, en başında çalışamadım ama sonra toparladım. Şimdi gayet güzel devam ediyorum. Şimdi arada bir gene oturuyor, kafaya gelince üzülüyoruz. Ben de üzülüyorum, çünkü hakikaten ben kendimi düşündüğümde bizim hiçbir şeyimiz yok diyebilirim. Yani şu an bile yediğimiz önümüzde yemediğimiz arkamızda ama o kadar çok insan var ki yardıma muhtaç. Yani hepsine ulaşmak isterim, hepsine yardım etmek isterim. Ama işte mümkün değil gerçekten o kadar çok ki. O kadar çoook. Ama bu kadar sıkıntının içinde hepsi kendine bir ekmek kapısı bulmuş, hepsi kendine bir yol çizmiş. Bizim insanımız dediğimiz mesele bence bu birazcık.

Hani nerede olursa olsun mücadele etmiş kadın, tek başına olsa da, çocuklarıyla olsa da buralara kadar gelmiş. Mesela ben bugüne kadar bir sürü insanla tanıştım ama hiç görmedim “Yeter artık, bıktım artık, ben dayanamayacağım” deyip böyle nefret eden, olaylara isyan eden hiç görmedim. Hep mücadeleci insanlarla tanışınca kendin de zaten bir anda bakıyorsun mücadeleci olmuşsun. Kendi başına her şeyi yapar hale gelmişsin. Hani mesela ben bundan üç sene önce, sorsanız elektrik faturası dahi yatırmayı bilmem, gidip bankaya filan. Bunları hiç hiç bilmeyen biriydim. Okuldan eve, evden okula giden, çok aşırı sıradan bir hayatı olan bir insandım. Böyle bunlardan sonra her şeyi birdenbire böyle kendiliğinden öğreniveriyorsun zaten. Buna da muhtemelen “olgunlaşmak” denir herhalde. Bir anda olgunlaşıveriyorsun. Sanki 15 yaşındasın ama bir anda 30 yaşında olmuş gibi oluyorsun. Böyle tabii ki bunların olmasını istemezdim ama bunları yaşayınca da diyorum ki, ben aslında bundan 3 yıl önce ne kadar boş bir hayat yaşıyormuşum diyorum bazen. Hani boştan kastım hayatta hiçbir amacım yoktu sanki bir şey yapmak için çabalamıyordum.

Gayet mutlu bir hayatım, arkadaşlarım, evim, ailem! Ondan sonra her şey bir anda dağıldı, paramparça oldu. Yani mesela benim 8 yıllık bir arkadaşım vardı, çok sevdiğim bir insandı. Annesiyle, ailesiyle benim ailem de tanışıyordu. Bir anda bütün bunlar olup bittikten sonra benimle ilişkisini kesti, konuşmadı, neden yaptı bilmiyorum. Gerek yoktu bence bu kadar abartmasına. Ama bir anda böyle ilişkisini kesti. En başta buna çok üzüldüm, ağladım ben. Hakikaten çünkü bir kız arkadaş olarak benim için üzücüydü. Ama mesela şimdi diyorum ki iyi ki de olmuş, en azından birçok insanın bu dönemde gerçek yüzünü görmüş oldum. İyi ki onlar hayatımdan çıkmış, iyi ki de şu anki tüm insanlar hayatımıza girmiş diyorum ben. İşte hani benim derdimi hakikaten çekmeyen anlamaz meselesiyle onca insan var. Hepsi gerçekten o kadar şey yaşamış ki yani inanılmaz. Her Pazartesi böyle soğuk ve pis hapishanede dinlediğim hikayeler hakikaten bir ömre bedel. Her gittiğimde sanki bir yaş yaşlanıyormuşsun gibi, sadece dinleyerek yapıyorsun bir de bunu.

Bizimki çok hızlı bir süreç oldu diğerlerinin aksine. Çünkü gerçekten de böyle insanları çok fazla bekletiyorlar, mahkeme süresini sürekli erteliyorlar. Bizim sadece 2 kere ertelendi. Ondan sonra da zaten hüküm verildi, 6 yıl 3 ay ceza verildi. Öyle netti. 3 ay sonra verildi. Çok bir bekleme olmadı, yaşanmadı babamda. Belgesinde benim okulumdan, dershanemden bahsediyor. Klasik herkeste olan Bankasya’dan bahsediyor. Bir de şey vardı babamların itirafçı vardı. Yani “ben bu adamı böyle böyle yerlerde gördüm” diyen biri vardı. Ondan dolayı. Telefon görüşmeleri bir de!

Şimdi şöyle. Babamın üzerine çıkan telefon kayıtlarının çoğunda babam ifade verirken, “En bunların çoğunu tanımıyorum” diye ifade vermiş. Bizim sonradan haberimiz oldu. Oradaki isimleri sonradan gördük. Çoğu benim konuştuğum kişiler, benim öğretmenlerim veya arkadaşlarım. Onların genellikle hep isimleri çıkmış. Bir de dosyada sürekli hep XX ismi (benim adim) çıkmış, okulu, dershanesi diye. Bir dosyada hep bir şeylerle XX’in üstüne gazete diye. Hep böyle adım geçtiği için öyle şaka konusu olmuştum. Oradan biraz şaka biraz ciddiyetle! Öyle…

Bölüm olarak aslında biyoloji alanında bir şey okumayı istiyorum. İnş tabii hayırlısı! …

Empati yaptığımda, mesela en başında annem bana annem demişti ki, benim dediğim gibi adım filan çıkınca “Sana pasaport çıkartalım, elimizde bulunsun en azından” demişti. Ben en başında bunu reddetmiştim. Annem burada sonuçta tek başına kalacak, babam 6 yıl içerde yatacak, annem tek başına burada ne yapacak şeklinde. Hani böyle bir kavga da geçmişti aramızda. Sonra tabii orta yolu bulduk da. Annem bu konularda, en başında hakikaten çok üzüldü, çok ağladı ama. Ben hiç annemin o günden sonra böyle ağladığını görmedim. Hep hakikaten o da bizim için, hep çocuklarım diyerek ayakta durdu. O da dediğim gibi başkalarının hayatlarından örnek vererek, böyle de olabilirdi şöyle de olabilirdi diyerek ayakta durduk. Birbirimize destek olduk. Beraber ayakta durduk. Arkadaşlarım bana hakikaten çok destek oldu. Çünkü hem annesi hem babası içerde olup hiçbir akrabası tarafından kabul edilmeyen mesela bir arkadaşım var. Hala da görüşürüz, kendisini de çok severim. Hani ben kendimi onun yerine koyuyorum, empati yapıyorum, onun yerinde olsaydım, delirirmişim gibi geliyor ama işte delirmiyor insan. Allah, tam o an için ona göre bir sabır veriyor. Napardım diye düşünüyorum, sanki hiçbir şey yapamazmışsın gibi geliyor. Mesela şimdi bana dışarıdaki arkadaşlarım hep der “Ben senin yerinde olsaydım, herhalde bu kadar güçlü olamazdım, bu kadar dayanamazdim” der, ama ben de diğerleri için aslında aynı şeyi söylüyorum. Ama öyle olmuyor işte, o an güçlü oluyor insan…

Öyle… Aklımdan geçen… Aslında bir sürü şey var böyle de şu an aklıma gelmiyor.


Copyrighted to Undaunted Voices of Turkey